پرسشنامه شاخص توصیفی شغل (Job Descriptive Index - JDI) - اسمیت، کندال و هالین
پرسشنامه شاخص توصیفی شغل (JDI) که توسط اسمیت، کندال و هالین در سال 1969 توسعه یافت، یکی از ابزارهای کلاسیک و بسیار معتبر برای سنجش رضایت شغلی چندبعدی است. این پرسشنامه رضایت فرد را در پنج جنبه اصلی شغل ارزیابی میکند، به جای اینکه فقط یک نمره کلی بدهد.
ابعاد رضایت شغلی در JDI:
- ماهیت کار (Work on Present Job): رضایت از وظایف، فعالیتها و محتوای خود کار.
- حقوق و دستمزد (Present Pay): رضایت از میزان حقوق و مزایای دریافتی و عدالت آن.
- فرصتهای ترفیع (Opportunities for Promotion): رضایت از فرصتهای پیشرفت و ارتقاء شغلی.
- سرپرستی/نظارت (Supervision): رضایت از رابطه با مافوق، سبک رهبری و حمایت او.
- همکاران (Coworkers): رضایت از روابط با همکاران و فضای تعاملی در محیط کار.
نحوه پاسخدهی: پاسخدهنده باید برای هر گویه مشخص کند که آیا کلمه یا عبارت ذکر شده، شغل او را بله (Yes)، خیر (No)، یا ؟ (نامطمئن) توصیف میکند.
گویههای پرسشنامه JDI (نسخه رایج 72 گویهای):
هر بُعد شامل لیستی از کلمات و عبارات است که پاسخدهنده با بله، خیر یا ؟ به آنها پاسخ میدهد.
1. ماهیت کار (Work on Present Job) – 18 گویه:
- روتین (Routine)
- کارمند (Satisfying)
- برای پرهیز (Good)
- جذاب (Fascinating)
- کسلکننده (Boring)
- جالب (Interesting)
- کارهایی که باید انجام شوند (Demanding)
- سخت (Hard)
- غیر ضروری (Useless)
- خوب (Pleasant)
- جالب (Exciting)
- کاری که میتوانید انجام دهید (Challenging)
- کارهای سخت (Tiresome)
- واقعگرایانه (Creative)
- مسئولیتپذیر (Responsible)
- کار روزمره (Repetitive)
- ارزش انجام دادن (Worthwhile)
- یک فرصت (Opportunity)
2. حقوق و دستمزد (Present Pay) – 9 گویه:
- کم (Less than I deserve)
- کافی (Barely enough)
- برای همه (For all my worth)
- برای من (Well paid)
- حقوق من (Underpaid)
- برای کاری که انجام میدهم (Fairly paid)
- عادلانه (Enough to live on)
- کافی (Adequate for expenses)
- برای کاری که انجام میدهم (Unfairly paid)
3. فرصتهای ترفیع (Opportunities for Promotion) – 9 گویه:
- فرصتهای رشد (Good opportunity for advancement)
- فرصتهای خوب (Good chances for promotion)
- انتهای کار (Dead-end job)
- پیشرفت (Promotion on ability)
- فرصتهای کم (Poor chances for promotion)
- فرصتهای منصفانه (Fairly good promotion policy)
- ارتقاء نامناسب (Regular promotions)
- ارتقاء کم (No promotion opportunities)
- فرصتهای محدود (Limited opportunities)
4. سرپرستی/نظارت (Supervision) – 18 گویه:
- تعلیمدهنده (Asks my advice)
- تحسینگر (Hard-nosed)
- با استعداد (Bad)
- اغلب در مورد آن صحبت میکنند (Tells me where I stand)
- به من میگوید که باید چکار کنم (Annoying)
- مذاکرهکننده (Stubborn)
- اغلب در مورد آن صحبت میکنند (Knows job well)
- منصف (Fair)
- با من رفتار خوبی دارد (Impolite)
- هوشمند (Praise when I do a good job)
- سرزنشکننده (Tactful)
- در مورد آن صحبت میکنند (Influential)
- برای من آسان است (Up-to-date)
- برای همه (Doesn’t supervise enough)
- در مورد آن صحبت میکنند (Quick tempered)
- برای من خوب (Doesn’t know enough about my work)
- فراگیر (Sees that I get a fair deal)
- برای همه (Easily annoyed)
5. همکاران (Coworkers) – 18 گویه:
- تحریکپذیر (Stimulating)
- کسلکننده (Boring)
- با استعداد (Slow)
- هوشمند (Ambitious)
- مسئولیتپذیر (Stupid)
- دوستانه (Responsible)
- مبهم (Lazy)
- به خوبی عمل میکنند (Unpleasant)
- با من صحبت میکنند (Smart)
- غیرمسئول (Talk too much)
- اجتماعی (Loyal)
- قابل فهم (Hard to meet)
- کمککننده (Helpful)
- من را دوست دارد (Easy to make enemies)
- با استعداد (Noisy)
- مشهور (Loyal)
- آسان (Hard to get along with)
- برای انجام کارها (On the ball)
نمرهگذاری:
- برای گویههایی که نشاندهنده رضایت مثبت هستند (مانند “جذاب” برای ماهیت کار)، اگر پاسخدهنده “بله” را انتخاب کند، نمره میگیرد.
- برای گویههایی که نشاندهنده عدم رضایت هستند (مانند “کسلکننده” برای ماهیت کار)، اگر پاسخدهنده “خیر” را انتخاب کند، نمره میگیرد.
- پاسخهای “?” نمرهای ندارند.
- نمرات هر بُعد به طور جداگانه محاسبه میشود.
دانلود رایگان فایل Word پرسشنامه از لینک زیر:
 – اسمیت، کندال و هالین){kind=link}